ORT043-Hafik Zara Tepeleri-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Korumaya Bağımlı
Alanın Değişimi : Gerileme (-1)
Yüzölçümü : 103032 ha Yükseklik : 1270 m – 1877 m
Boylam : 37,41ºD İl(ler) : Sivas
Enlem : 39,80ºK İlçe(ler) : Zara, Sivas merkez, Hafik
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Sivas il merkezinin doğusuyla Zara ilçe merkezinin batısı arasında uzanan jipsli ve kireçtaşı-kumtaşı kayalıklarından oluşan tepelerdir. Doğu-batı doğrultusunda akan Kızılırmak Nehri alanı ikiye böler. Sivas – Zara karayolu da alanın içinden geçmektedir. Jipsli tepelerin arasında çok sayıda irili ufaklı göl ve mevsimsel bataklık bulunur. Bölgedeki en büyük göl eskiden tek başına önemli kuş alanı olarak kabul edilen Tödürge Gölü’dür. Alan aynı zamanda Büyük, Kuru ve Lota göllerini de içerir.
Habitatlar: ÖDA; jipsli bozkırlar, kuru tarım alanları, hafif tuzlu ve tatlı göller, bu göllerle bağlantılı hafif tuzlu bataklıklar ve nehir kıyısı bitki topluluklarını içerir. Hafik ve Tödürge göllerinin kıyılarında sazlık alanlar yer alır. Alandaki diğer göller mevsimsel olarak oluşur ve çok az bir kısmı sazlık içerir.
Türler: Hafik Zara Tepeleri 21 bitki taksonu için ÖDA kriterlerini sağlamaktadır. ÖDA’da nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan çok sayıda jipsofil bitki bulunmaktadır.
ÖDA, bölgede bulunan sulak alan sistemleri nedeniyle kuşlar açısından da büyük önem taşır. Alanda üreyen ve ÖDA kriterlerini sağlayan kuşlar arasında kara çaylak (Milvus migrans), küçük akbaba (Neophron percnopterus), küçük kerkenez (Falco naumanni), turna (Grus grus), dikkuyruk (Oxyura leucocephala) ve sumru (Sterna hirundo) bulunmaktadır.
Alan Kullanımı: Bölge halkının gelirinin büyük kısmını hayvancılık oluşturmakta ve yoğun olarak küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır. Bunun yanında arazi şartlarının uygun olduğu bölgelerde kuru tarım faaliyetleri de yürütülmektedir.
Tehditler: Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından yapımı planlanan İmranlı Barajı Sulama Şebekesi ile Hafik ve Zara ovalarında 11200 hektar alan sulu tarıma açılacaktır. İmranlı Baraj gövdesi 2003 yılında tamamlanmıştır. Proje sonucunda bölgedeki sulak alanların su bütçesi zarar görecek ve nadir bitkilerin bulunduğu bozkırlar doğal özelliğini kaybedecektir.
Alandaki yoğun hayvancılık faaliyetleri bitki örtüsüne zarar vermektedir. Bunun yanında çalı ve ağaçların yakacak amaçlı kesimi de alanın karşı karşıya bulunduğu tehditlerden biridir.
ÖDA içinde faaliyet gösteren çok sayıdaki taş ve kum ocağının alandaki nadir bitki türlerini nasıl etkilediği bilinmemektedir.
Koruma Çalışmaları: Sivas Valiliği Tödürge Gölü’nün tanıtılması ve buradaki doğal yapıya zarar veren rekreasyonel faaliyetlerin durdurulması amaçlı çalışmalar yapmaktadır.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Tödürge Gölü’nde kuş sayımları gerçekleştirmektedir.
Çevre ve Orman Bakanlığı Sulak Alanlar Şubesi’nin girişimleriyle Tödürge Gölü, 2004 yılında Ramsar alanı adaylarından biri olarak belirlenmiştir. Ancak alan henüz resmi koruma statüsünü kazanamamıştır.
Doğa Derneği, Bakü Tiflis Ceyhan Boru Hattı Şirketi’nin desteğiyle, alanda kuş araştırmaları yürütmüştür. Dernek, alanın yönetim planı çalışmalarının başlatılması için çalışmaktadır.
Yerel İlgi Sahipleri: Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Sulak Alanlar Şube Müdürlüğü; Sivas Valiliği; Sivas İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Zara Kaymakamlığı; Hafik Kaymakamlığı; Hafik İlçe Jandarma Komutanlığı; Zara İlçe Jandarma Komutanlığı; Doğa Derneği; Bakü Tiflis Ceyhan Boru Hattı Şirketi.
Bahtiyar Kurt