AKD062-Kastabala Vadisi-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 9145 ha Yükseklik : 40 m – 440 m
Boylam : 36,24ºD İl(ler) : Osmaniye
Enlem : 37,20ºK İlçe(ler) : Kadirli, Düziçi, Osmaniye
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Kastabala Vadisi, Aslantaş Barajı’nın güneyinden Osmaniye’nin Kırmıtlı beldesine kadar Ceyhan Nehri boyunca uzanan vadidir. Osmaniye ilinin yaklaşık 10 kilometre kuzeyinde yer alır. Nispeten geniş, kuzeye doğru gittikçe daralan ve alçak kayalıkların görülmeye başladığı bir vadidir. ÖDA içerisinde yer yer çakıl kıyıları ve birkaç küçük ada bulunur. Cevdetiye beldesinin hemen kuzeyinde Akarsu Çayı Ceyhan’a katılır ve küçük bir sulak alan oluşturur. DSİ’nin ana su kontrol noktası da Cevdetiye’de bulunur. Bu kontrol noktası akıntı yönünde su seviyesinde önemli günlük dalgalanmalara neden olur. Alanın birçok yerinde hem faal hem de artık işletilmeyen kum ve çakıl ocakları bulunmaktadır. Bu alanların bir kısmı bitki örtüsüyle kaplanmıştır ve yaban hayat için oldukça önemli alanlar haline dönüşmüştür. Türkiye’deki en zengin balıkçıl üreme kolonilerinden biri alan içinde bulunur.
Habitatlar: ÖDA; kızılçam (Pinus brutia) ormanları, kermes meşesi (Quercus coccifera), maki ve öncü maki toplulukları, kuru tarım alanları, meyve bahçeleri, nehir kıyısı bitki toplulukları ve sazlık alanlardan oluşur. Vadinin kuzey kısmı yoğun olarak kızılçam ormanlarıyla kaplıdır. Güneye indikçe kızılçamlar yerini meyve bahçeleri, vadi boyunca yer yer ağaçlık ve tarım alanlarına bırakır. Cevdetiye’nin hemen kuzeyinde Ceyhan ve Akarsu Çayı’nın buluştuğu yerde uzun söğütler, çayırlar, kumul ve çakıl çıkarımı sonucun da oluşmuş göletler ve dağınık halde bulunan ılgınların (Tamarix sp.) yer aldığı küçük bir taşkın alanı vardır. Kırmıtlı’da kum ve çakıl alımı sonucu oluşan göletler daha fazladır.
Türler: Alanda ülkemize endemik ve dar yayılışlı Hypecoum trullatum ve Ophrys hittitica bitki türleri ÖDA kriterlerini sağlamaktadır.
Cevdetiye regülatörünün yukarısında bulunan söğütlüklerde önemli bir balıkçıl kolonisi bulunur. Kolonide gece balıkçılı (Nycticorax nycticorax), küçük akbalıkçıl (Egretta garzetta) ve sığır balıkçılı (Bulbulcus ibis) ürer. Regülatörün hemen güneyinde bulunan havuz etrafındaki toprak yarlar alaca yalıçapkını (Ceryle rudis) tarafından yuvalama alanı olarak kullanılır. İzmir yalıçapkını (Halcycon smyrnensis) ise bu alandaki ağaçlarda ürer. Her iki yalıçapkını da Kırmıtlı’da üremektedir. Burada aynı zamanda mahmuzlu kızkuşu (Vanellus spinosus) da kuluçkaya yatmaktadır. ÖDA kriterlerini sağlamamakla beraber çakıl adacıklarında küçük halkalı cılıbıt (Charadrius dubius), toprak yarlardaysa kum kırlangıcı (Riparia riparia) üremektedir. Alanın üreme zamanı dışında kuşlar açısından önemi bilinmemektedir. Nehir kollarında susamuru (Lutra lutra) yaşamaktadır.
Kızböcekleri için ülkemizdeki önemli alanlardan biridir. Alanda nesli küresel ölçekte tehlike altında olan Brachythemis fuscopalliata ve Onychogomphus macrodon ile dar yayılışlı Coenagrion syriacum ve Gomphus davidi yaşamaktadır.
Alan Kullanımı: Alanda, tarım ve hayvancılık yapılır. Tahıl ve meyve üretimi alandaki başlıca tarım etkinlikleridir. Bunun yanı sıra kum ve çakıl çıkarımı da yaygındır.
Tehditler: Kontrolsüz kum ve çakıl çıkarımı, çakıl adalarının oluşumunu engelleyerek bu adalarda kuluçkaya yatan kuş türlerinin yaşamını tehdit etmektedir.
Cevdetiye’deki regülatörün neden olduğu su seviyesindeki dalgalanmaların üreyen kuşlara etkisi bilinmemekle birlikte su seviyesindeki sürekli değişmelerin kuşların üreme başarılarını azalttığı düşünülmektedir.
Koruma Çalışmaları: Kırmıtlı’da bir yönetim ve ekoturizm planı oluşturma projesi Doğa Derneği ve Kırmıtlı Belediyesi tarafından BTC/UNDP Küçük Destek Fonu desteğiyle yürütülmektedir.
Yerel İlgi Sahipleri: Osmaniye Valiliği; Osmaniye İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Cevdetiye Sulama Birliği; Kırmıtlı Belediyesi; Doğa Derneği.
Burcu Meltem Arık, Geoff Welch, Hilary Welch