AKD049-Aydıncık ve Ovacık Kıyıları-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 26459 ha Yükseklik : 0 m – 499 m
Boylam : 33,59ºD İl(ler) : Mersin
Enlem : 36,17ºK İlçe(ler) : Gülnar, Aydıncık, Silifke
Koruma Statüleri : Doğal sit alanı, arkeojojik sit alanı
Alanın Tanımı: Aydıncık ve Ovacık kıyıları Mersin ilinin Taşucu ve Aydıncık ilçeleri arasında yer alır. Alan batıda Aydıncık ilçe merkezi doğuda ise Yassıdamlar köyü ile sınırlanır. İçerisinde kıyı alanlarının yanı sıra irili ufaklı altı ada ve Kızlarsivrisi Tepesi de bulunur. Kireçtaşı olan bölge mağara oluşumuna son derece uygun olduğundan pek çok kıyı mağarası barındırmaktadır. Türkiye’de bilinen en kalabalık ve sürekli üreyen tek Akdeniz foku (Monachus monachus) kolonisi Ovacık kıyılarını da içine alan dağlık Kilikya sahilinde yaşamaktadır.
Habitatlar: ÖDA; kuru tarım alanları, kızılçam ormanı, maki ve garig kayalıklar ve vejetasyonla kaplı yalıyarlar ile yer yer kumsallardan oluşur. Geneli kayalık olan alanda, ince kumdan oluşan küçük kumsal ve kum-çakıl karışık alanlar bulunur. Sualtındaysa Posidonia deniz çayırlarının oluşturduğu zengin ve hassas bir habitat bulunur. Ayrıca Bölükada Burnu ile anakara arasındaki Kösere mevkii, dolma kumsal olup içinde küçük bir sulak alan barındırır.
Türler: Aydıncık ve Ovacık kıyılarında dünyada sadece burada bulunan Crucianella sorgerae ve ülkemize endemik Colchicum imperatoris-friderici bitki türleri yaşamaktadır.
Özellikle ÖDA’da bulunan adalarda gökdoğan (Falco peregrinus) ve ada martısı (Larus audouinii) üremektedir. Ayrıca, ÖDA kriterlerini sağlamamakla beraber tepeli karabatak (Pahalcrocorax aristotelis desmarestii) yaşamaktadır.
ÖDA’da bulunan kayalık alanlar nesli dünya ölçeğinde tehlikede olan Akdeniz fokunun (Monachus monachus) ürediği alanlardan biridir. Ovacık kıyılarında fokların kullandığı belirlenen 2 üreme ve 6 aktif dinlenme mağarası bulunur.
Bölgesel ölçekte tehlike altında olan bavius (Pseudophilotes bavius), Himalaya mavi kelebeği (Pseudophilotes vicrama) ve sarı lekeli zıpzıp (Thymelicus acteon) alanda görülen kelebek türleri arasındadır.
Alan Kullanımı: Tarım, hayvancılık ve balıkçılık yapılan alanda ikinci konut yerleşimi de bulunmaktadır. Tarım su bulunan yerlerde seracılık olarak yapılır. Aydıncık ovası yerleşim ve yer yer tarım (özellikle seracılık) amaçlı kullanılmaktadır. Hayvancılık yapan göçebe Yörükler kiralama usulüyle dağlık kesimleri otlatma amaçlı kullanmaktadır. Yine dağlık kesimlerde yabani ot toplayıcılığı oldukça yaygındır. Mersin-Antalya karayolunun virajlı ve bozuk olması nedeniyle yörede yoğun bir turizm etkisi görülmemektedir. Bununla beraber yapılaşmaya uygun alanlar ikinci konutlarla kaplıdır.
Tehditler: 2005 yılı itibariyle Anamur-Taşucu arasında yol genişletme çalışmaları başlamıştır. Bu amaçla ağaç kesimi yapılmaktadır.
Kış aylarında, Kargıcak Boğazı’nda otlatma baskısı olmaktadır.
Balıkçılık amaçlı patlayıcı kullanımı son yıllarda azalma eğiliminde olmakla beraber hâlâ alanı tehdit eden önemli faktörlerden biridir. Zıpkınla ve kafesle avcılık birçok balık türü üzerinde önemli baskı oluşturmaktadır.
Adalarda bulunan hayvanlar ada martılarını üreme döneminde olumsuz etkilemektedir.
Koruma Çalışmaları: ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü (DBE), Akdeniz fokunu korumak amacı ile 1994 yılından bu yana bölgede araştırma, koruma ve eğitim projeleri yürütmektedir. 1998–2003 yılları arasında çalışmalar Sualtı Araştırmaları Derneği – Akdeniz Foku Araştırma Grubu (SAD-AFAG) ile ortak yürütülmüştür.
ODTÜ-DBE ve yöre balıkçısının da desteği ile Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından 1999 yılında büyük ölçekli avcılığa kapatılan aşırı yıpratılmış ekosistemdeki koruma sonrası değişimlerin izlenmesini amaçlayan TÜBİTAK destekli çalışmalar yürütülmektedir.
SAD-AFAG 2002-2004 yılları arasında Avrupa Birliği SMAP programı kapsamında “Bio-Çeşitlilik Sıcak Alanlarının Korunması ve Yönetimi: Bir Akdeniz Ağı” adlı bir proje yürütmüştür. Alanda süratli bir tekneyle, civar deniz alanında denetleme yapılmaktadır. SAD-AFAG Aydıncık Temsilciliği alanda fok gözlemleri yapmakta ve FokData veri tabanına aktarmaktadır.
LEVANT Doğa Koruma Derneği, eko-turizm denemeleri yapmaktadır. Ayrıca ODTÜ DBE ile yabancı istilacı türlere karşı Akdeniz’in savunuculuğunu yaptığı düşünülen deniz çayırının (Posidonia oceanica) sınırını genişletmek amacıyla çayır yenileme ve transplantasyon çalışmaları yapmaktadır.
SAD-AFAG 2002 yılında Su Ürünleri Sirküler toplantılarında Akdeniz’de azalmış olan bentik balıklardan orfoz (E. marginatus) ve lagos (E. caninus) balıklarının her türlü zıpkınla avcılığının yasaklanmasını sağlamıştır.
Yerel İlgi Sahipleri: Mersin Valiliği; Silifke Kaymakamlığı; Aydıncık Kaymakamlığı; Silifke Belediyesi; Aydıncık Belediyesi; Yeşilovacık Belediyesi; Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu; Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü; SAD-AFAG; LEVANT Doğa Koruma Derneği; Aydıncık Çevre Koruma, Tanıtma ve Kültür Derneği; Kuş Araştırmaları Derneği.
Evren Çağlayan, Ali Cemal Gücü, Cem Orkun Kıraç