DOG059-Çaldıran Ovası-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Acil
Alanın Değişimi : Gerileme (-1)
Yüzölçümü : 38556 ha Yükseklik : 2020 m – 3040 m
Boylam : 44,07ºD İl(ler) : Van
Enlem : 39,13ºK İlçe(ler) : Çaldıran
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Van il merkezinin kuzeydoğusunda yer alan Çaldıran Ovası tümüyle karla kaplıdır. Mart sonunda karların erimesiyle yer yer yazın kuruyan geçici bataklıklar oluşur. Ovada irili ufaklı alçak tepeler bulunur. ÖDA’yı kuzeyde volkanik Tendürek Dağı sınırlar. Alanın doğusunu ise İran sınırı oluşturur.
Habitatlar: Taban suyu yüksek olan ova, yer yer bataklık alanlar barındırır. ÖDA, volkanik taşlık yamaçlar, dağ bozkırları, jipsli tepeler, geniş vadi tabanlarındaki bataklık mera toplulukları ve tarım alanlarından oluşur.
Türler: Çaldıran Ovası, dört bitki türü için ÖDA kriterlerini sağlar. Bu türlerin başında sadece alan özgü ve nesli tehlike altında olan Astragalus chaldiranicus gelir. Limonium vanense ve Allium stearnianum ssp. vanense Doğu Anadolu bölgesine endemik türlerdir. Taraxacum scolopendrinum ise nesli tehlike altında olan bir türdür.
Çaldıran Ovası, üreyen ve göç döneminde konaklayan kuşlar için de önemli bir alandır. Küçük karabatak (Phalacorcorax pygmeus) ve turna (Grus grus) alanda üreyen öncelikli türler arasında yer alır.
Alan Kullanımı: Bölgede yoğun olarak hayvancılık yapılır. Büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştirilir. Yazın meralarda otlatılan hayvanlar, kışın saman ve yem bitkileri ile köylerde beslenir. Meralara göre kısıtlı yer kaplayan tarıma elverişli alanlarda ağırlıklı olarak yonca, korunga, buğday, kısmen de şeker pancarı üretimi yapılır.
Alan bölgenin önemli ticaret ve turizm merkezlerinden biri olan Doğubayazıt ilçesine ve İran’a olan yakınlığı nedeniyle önemli bir geçit noktasıdır.
Tehditler: Alandaki meralar üzerinde yoğun otlatma baskısı bulunmaktadır. Öte yandan, yoğun olmamakla beraber su kaynakları kirletilmemektedir. Alandaki taban suyu 2000 yılında önemli oranda düşmüştür.
Yaban kazları ve yaban ördekleri üzerinde kaçak av baskısı bulunmaktadır.
Koruma Çalışmaları: Alanda Van Tarım İl Müdürlüğü’nce bilinçli tarım ve mera kullanımı konularında projeler uygulanmakta bu projeler kapsamında eğitim çalışmaları sürdürmektedir.
Yerel İlgi Sahipleri: Van Valiliği; Van Çevre ve Orman İl Müdürlüğü; Tarım İl Müdürlüğü; İl Jandarma Komutanlığı Çevre Koruma Tim Komutanlığı; Çaldıran Kaymakamlığı; Çaldıran Belediyesi; Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi; Yedi Başak Derneği; Çaldıran Kalkınma Derneği.
Ercan Çiplak