GDA008-Akçakale Bozkırları-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Acil
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 108703 ha Yükseklik : 380 m – 800 m
Boylam : 38,70ºD İl(ler) : Şanlıurfa
Enlem : 36,96ºK İlçe(ler) : Suruç, Akçakale, Şanlıurfa merkez
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: ÖDA, Şanlıurfa il merkezi, Suruç ve Akçakale arasında kalan ve Suriye sınırına kadar uzanan geniş taşlık bölgeyi kapsar. Kireçtaşlarıyla kaplı alanlar güneyden kuzeye doğru yükselerek küçük tepeler oluşturur. Tepelerin arasında Suriye’ye doğru uzanan mevsimsel dereler ÖDA’nın güneyindeki alüvyal çöküntü ovasını oluşturur.
Habitatlar: ÖDA’nın kuzeyindeki kireçtaşı tepeleri ince bir toprak örtüsü ve cılız otsu bitkilerle kaplıdır. Bu alan tarıma uygun olmadığından doğal bozkır özelliğini korumaktadır. Güneydeki çöküntü ovasını dolduran alüvyal topraklarda ise kuru tarım alanları uzanır. Özellikle yüksek kesimlerinde, kuru dere yatakları boyunca bodur çalı toplulukları yer alır.
Türler: Ülkemizin bozulmadan kalmış zengin bozkır alanlarından biridir. Alan kuşlar için küresel, bitki, sürüngen, memeli ve kelebek türleri içinse bölgesel ölçekte öneme sahiptir. ÖDA, çöl varanı (Varanus griseus) ve kılkuyruklu bağırtlağın (Pterocles alchata) yaşadığı son alanlardandır. Ayrıca toyun (Otis tarda) Türkiye’deki en önemli kışlama alanlarından biridir.
Türkiye’nin en nadir memelilerinden ceylanın (Gazelle subgutturosa) ülkemizdeki son üç yabani popülasyonundan biri ve en büyük olanı bu alanda yaşamaktadır. Yabani ceylan popülasyonunun 80 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Akçakale bozkırları, Asya bahçe yediuyuru (Eliomys melanurus) için bölgesel ölçekte öneme sahiptir.
Alan Kullanımı: Alanın tarıma elverişli olmayan yüksek kesimlerinde hayvancılık, daha alçak rakımlardaki ovalarda ise kuru tarım yapılır. Mercimek, buğday ve arpa bölgede yetiştirilen başlıca tarım ürünleridir.
Tehditler: ÖDA’daki en ciddi tehdit ceylanlar ve kuş türleri üzerindeki yasadışı avcılık baskısıdır. Öte yandan, alanın güneyinde yapılması planlanan sulama projeleri bölgedeki bozkır türlerini olumsuz yönde etkileyebilir.
Küçükbaş hayvan sürülerinden kaynaklanan aşırı otlatma, tepelerdeki hassas bozkır bitki örtüsünün bozulmasına ve ceylanlar başta olmak üzere alandaki doğal otçullar için uygun yaşam alanlarının küçülmesine neden olmaktadır.
Koruma Çalışmaları: 2005 yılında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, alanda bulunan doğal ceylan popülasyonunun güçlenmesini sağlamak amacıyla 75. Yıl Ceylan Üretme İstasyonu’nda yetiştirilen ceylanlardan 82’sini Akçakale bozkırlarına bırakmıştır. 2006 yılında bu alanın yaban hayatı geliştirme sahası olarak ilan edilmesine yönelik süreç devam etmektedir. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile Doğa Derneği, alandaki ceylanların korunması için ulusal bir kampanya başlatmıştır.
Yerel İlgi Sahipleri: Urfa Valiliği, Urfa İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Doğa Derneği.
Süreyya İsfendiyaroğlu, Fehmi Yüksel