AKD045-Ermenek Vadisi-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Acil
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 139820 ha Yükseklik : 200 m – 2427 m
Boylam : 32,91ºD İl(ler) : Karaman, Mersin
Enlem : 36,65ºK İlçe(ler) : Mut, Ermenek, Başyayla, Sarıveliler, Gülpınar, Anamur
Koruma Statüleri : Yaban hayatı geliştirme sahası
Alanın Tanımı: Göksu Nehri’nin en büyük kolu olan Ermenek Çayı’nın Orta Toroslar’ı yarmasıyla oluşmuş derin bir vadidir. Vadi, Taşeli Platosu’nun kuzeyinde yer alır. Vadinin kuzeybatısında Geyik Dağları, doğusunda ise Kızıldağ, Teke ve Hisar Dağları yer alır. ÖDA, Ermenek ilçesi ile Ermenek Çayı ve kollarını çevreleyen platoların içinde kalır. ÖDA’nın jeolojik yapısı büyük ölçüde kireçtaşı kayalıklarından ve mağaralardan oluşur. İran–Turan ve Akdeniz bölgeleri arasında kalması nedeniyle canlı çeşitliliği açısından son derece zengindir. Alandaki derin vadilerde Akdeniz ikliminin etkileri görülür.
Habitatlar: ÖDA’nın iklimi daha yumuşak olan alçak bölgelerinde maki ve öncü maki toplulukları, tarım alanları, kızılçam (Pinus brutia) ormanları, daha sert olduğu yüksek kesimlerindeyse ağırlıklı olarak Toros göknarı (Abies cilicica ssp. isaurica) ya da karaçam (Pinus nigra ssp. pallasiana) topluluklarıyla karışık sedir (Cedrus libani) ormanlar uzanır. Yüksek yerlerdeyse dağ bozkırları ve boylu ardıç (Juniperus excelsa) ağırlıklı ardıç ormanları bulunur. Bu ormanlar günümüzde büyük ölçüde azalmış ve seyrelmiştir. Alanın bazı yerlerinde kermes meşesi (Quercus coccifera) toplulukları vardır.
Türler: Ermenek Vadisi bitki çeşitliliği ve nadir bitki türleri açısından oldukça zengindir. Alanda 95 bitki taksonu ÖDA kriterlerini sağlamaktadır. Bilinen dünya dağılımı sadece bu alanda olan 13 bitki türü bulunur. Bunlar Alkanna dumanii, Alkanna saxicola, Campanula leucosiphon, Campanula pubicalyx, Consolida lineolata, Cousinia davisiana, Delphinium kitianum, Euphorbia isaurica, Isatis ermenekensis, Sedum cilicicum, Silene ermenekensis, Cephalaria ekimiana, Verbascum isauricum, Verbascum leuconeurum adlı bitki türleridir.
Kaya kartalı (Aquila chrysaetos), puhu (Bubo bubo), yılan kartalı (Circaetus gallicus), gökkuzgun (Coracias garrulus), gökdoğan (Falco peregrinus), zeytin mukallidi (Hippolais olivetorum), orman toygarı (Lullula arborea) alanda üreyen önemli kuş türlerindendir.
ÖDA’da Türkiyeye endemik bir memeli türü olan yünlü kaya uyurunun (Dryomys laniger) yanı sıra Anadolu gelengisi (Spermophilus xanthaphyrmnus), sivriburunlu bataklıkfaresi (Neomys anomalus) ve susamuru (Lutra lutra) bulunmaktadır.
Bununla birlikte, Akdeniz biyomuna özgü bir sürüngen türü olan Lacerta danfordi alanda yaşamaktadır.
Sertavul çokgözlüsü (Polyommatus sertavulensis) alandaki önemli kelebek türüdür.
Alan Kullanımı: Ermenek Vadisi’nde en önemli geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Tarım genellikle meyveciliktir. Kuru tarım için elverişli alanlar oldukça azdır. Alanda özellikle Ermenek ilçesinin yakınlarında madencilik yapılır. Bölge halkı baharda Ege Bölgesi’ne tarım işçisi olarak gider. Bölgede keçicilik yapılmaktadır.
Tehditler: Alan üzerindeki en ciddi tehdit, su rejimine yapılan müdahalelerdir. Ermenek Çayı üzerine alanın doğu sınırında Gezende Barajı inşa edilmiştir. Yine Ermenek Çayı üzerine Ermenek ilçe merkezinin güneyinde inşa edilmesi planlanan Ermenek Barajı’yla, Konya Ovası’nın sulanması amaçlanmaktadır. Bu baraj ile alanda meydana gelecek iklim değişikliğinin özellikle bitki türleri üzerindeki etkisi bilinmemektedir.
Bunun yanı sıra, aşırı otlatma baskısı ve tarım alanı açmak için doğal alanların tahribatı alan üzerindeki önemli sorunlar arasında yer alır.
Koruma Çalışmaları: Alanda bilinen bir koruma çalışması yoktur.
Yerel İlgi Sahipleri: Mersin Valiliği; Karaman Valiliği; Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Av Yaban Hayatı Dairesi; Mersin İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Karaman İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Mut Kaymakamlığı; Ermenek Kaymakamlığı; Başyayla Kaymakamlığı; Sarıveliler Kaymakamlığı; Gülpınar Kaymakamlığı; Anamur Kaymakamlığı.
Ferdi Akarsu, Burcu Meltem Arık