AKD042-Gazipaşa Anamur Kıyıları-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Korumaya Bağımlı
Alanın Değişimi : Gerileme (-1)
Yüzölçümü : 27618 ha Yükseklik : 0 m – 1060 m
Boylam : 32,54ºD İl(ler) : Mersin
Enlem : 36,12ºK İlçe(ler) : Alanya, Gazipaşa, Anamur
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Demirtaş beldesi, Gazipaşa ve Anamur ilçeleri arasındaki kıyı şerididir. Genelde sarp ve girintili çıkıntılı olan kıyı şeridinde yer yer kumsallar bulunur. Anamur ilçe merkezinin kıyısında yaklaşık 12 kilometre uzunluğunda, Gazipaşa ilçe merkezinin batısında yaklaşık 10 kilometre uzunluğunda ve Demirtaş’ın güneyinde yaklaşık 8 kilometre uzunluğunda bir kumsal bulunur. Kıyının diğer kesimleri denize kadar ulaşan kireçtaşı yalıyarlar ile birden sarplaşır. Karadaki yapı denizde de benzer bir değişim gösterir ve kumlu yumuşak zemin yerini tüm bölgeyi kaplayan kayalık alanlara bırakır. Deniz ve kara arasında oluşmuş çok sayıda havalı deniz mağaraları bulunur. Alan, başta deniz memelileri ve sürüngenleri olmak üzere pek çok göçmen türün yoğunlaştığı bir alandır.
Habitatlar: Alanın geneli yüksek kesimlerden aşağıya doğru karışık Akdeniz kızılçam (Pinus brutia) ormanı, maki ve garig ile kapalı kayalıklardan oluşur. Sahilinde ise geniş kum ve çakıl kumsallar yer alır. Kumsal gerisinde ikinci konutlar ve tarım arazileri yer alır. Denizde kayalık alan ve deniz çayırları (Posidonia oceanica) bulunur.
Türler: Alanda ÖDA kriterlerini sağlayan bitki türleri Campanula telmessi, Allium rupicola ve Centaurea aegialophila’dır.
ÖDA kriterlerini sağlamamakla beraber, boz yelkovan (Calonectris diomedea) açık denizde görülürken, tepeli karabatak (Phalacrocorax aristotelis) kayalık kıyılarda ve özellikle Aksaz Adası’nda görülür.
Kilikya kolonisi olarak adlandırılan, Türkiye sahillerinde bilinen en kalabalık ve sürekli üreyen Akdeniz foku (Monachus monachus) kolonisinin en önemli bölümü bu alan içinde barınmaktadır. Alan içinde her sene doğum gerçekleşen toplam dört fok üreme mağarası bulunur. Son on yıl içinde Kilikya kolonisinde doğan 18 fok yavrusundan 17 tanesi bu alan içinde dünyaya gelmiştir. Alan aynı zamanda uzunayaklı yarasa (Myotis capaccinii) için önemli üreme alanıdır.
Alandaki sahiller, denizkaplumbağası (Caretta caretta) ve nilkaplumbağası (Trionyx triunguis) için önemli üreme kumsalıdır.
Nesli küresel ölçekte tehlike altında olan Osmanlı ateşi (Lycaena ottomana) ile nesli bölgesel ölçekte tehlike altında olan sarı lekeli zıpzıp (Thymelicus acteon) alandaki önemli kelebek türleridir.
Akdeniz biyomuna özgü ve dar yayılışlı bir kızböceği türü olan Ceriagrion georgifreyi de alanda yaşamaktadır.
Alan Kullanımı: Alanda balıkçılık, tarım, hayvancılık ve turizm faaliyetleri yapılır. Tüm alanda yoğun olarak balıkçılık yapılmaktadır. Gazipaşa’da orkinos çiftlikleri bulunur. Açık deniz tipi olan yüzer havuzlar kıyının batı bölümünde yer alır. Göçerler Kızılliman bölgesini keçi kışlatmak için kullanır. Ot toplayıcılığı da yöre köylüleri tarafından yoğun olarak yapılan bir uğraştır. Kırsal yerleşimler muzculuk ve seracılık yapmaktadır. Anamur kumsalının batısı tamamen ikinci konutlarla kaplanmıştır.
Tehditler: Alan üzerindeki önemli tehdit plansız ve kaçak balıkçılık uygulamalarıdır. Bölgede balıkçılık amaçlı patlayıcı kullanılmaktadır ve zıpkınla avcılık yapılmaktadır. Kaçak olarak uygulanmaya devam eden kafesle avcılık başta orfoz (Epinephelus marginatus) olmak üzere bazı balık türleri üzerinde önemli baskı oluşturur. Kafesçilik birçok balık türünün küçük boylarını henüz erginleşmeden tüketmektedir.
Sportif amaçlı balıkçılık, özellikle fokların üreme döneminde mağaralara yakın alanlarda yapıldığında yavru fokların anne tarafından terk edilip ölümlerine sebep olacak kadar ciddi sonuçlar doğurmaktadır.
Son yıllarda artan orman yangınları sonucu açılan araziler muz bahçelerine dönüşmektedir. Bahçelerde kullanılan tarımsal kimyasallar su havzasının ve drenaj sonucu denizin kirlenmesine neden olmaktadır.
Koruma Çalışmaları: Bölgedeki Akdeniz foku kolonisinin durumunun incelenmesi amacıyla ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nce (DBE) TÜBİTAK destekli izleme projesi yürütülmektedir. LEVANT Doğa Koruma Derneği alanın korunmasına yerel halkın katılımını sağlamada en uygun modelin geliştirilmesi amacıyla eko-turizm denemeleri yapmaktadır. Ayrıca LEVANT Doğa Koruma Derneği ve ODTÜ DBE, istilacı türlere karşı Akdeniz’in savunuculuğunu yaptığı düşünülen deniz çayırının (Posidonia oceanica) doğu sınırını genişletmek amacıyla çayır iyileştirme ve transplantasyon çalışmaları yapmaktadır.
Yerel İlgi Sahipleri: Mersin Valiliği; Antalya Valiliği; Anamur Kaymakamlığı; Anamur Belediye Başkanlığı; Bozyazı Kaymakamlığı; Bozyazı Belediye Başkanlığı; Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu; Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü; LEVANT Doğa Koruma Derneği; Gözsüzce Deniz Kaplumbağalarını ve Doğal Hayatı Koruma Derneği; Sahil Güvenlik Komutanlığı.
Ali Cemal Gücü, Gül Moran