GDA009-Harran Harabeleri-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Gerileme (-1)
Yüzölçümü : 365 ha Yükseklik : 360 m – 390 m
Boylam : 39,03ºD İl(ler) : Şanlıurfa
Enlem : 36,87ºK İlçe(ler) : Harran
Koruma Statüleri : Arkeolojik sit alanı
Alanın Tanımı: Alan, Harran Ovası’ndaki Harran ilçe merkezinde yer alan antik kent kalıntılarını ve yakın çevresindeki meraları kapsar. Dünyanın ilk uygarlıklarına ve üniversitesine ev sahipliği yapan Harran Ovası tarihi ve arkeolojik açıdan dünya ölçeğinde öneme sahiptir.
Habitatlar: Düz ve kayalık ova bozkırı topluluklarının Harran civarındaki son küçük kalıntısını içeren alan, seyrek bitkili, taşlık ve kumluk kesimlerden oluşur. Üzerlik (Potamogeton sp.), alandaki baskın bitki türüdür. Sit alanının dışındaki yerlerde kuru ve sulu tarım alanları bulunur.
Türler: Alanın ÖDA kabul edilmesine neden olan en öncelikli tür 2001 yılında keşfedilen ve Türkiye’ye endemik olan Harran kertenkelesidir (Acanthodactylus harranensis). Şimdilik dünyada yalnızca ÖDA sınırları içinde, Harran antik kent harabelerinin bulunduğu bölgeden bilinen tür, üzerlik bitkisinin kökleri arasında ve yerdeki deliklerde gizlenir. Alan, Türkiye koşarfaresinin dar yayılışlı bir alttürü için (Meriones tristrami bodenheimeri) bölgesel ölçekte öneme sahiptir.
Bölgede tespit edilen ancak ÖDA kriterlerini sağlamayan kuş türleri arasında turaç (Francolinus francolinus), gökkuzgun (Coracias garrulus) ve karabaşlı çinte (Emberiza melanocephala) yer alır.
Alan Kullanımı: Harran, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni ziyaret eden çok sayıda turistin uğrak yeridir. Harabelerin çevresinde yoğun olarak hayvancılık yapılır. ÖDA dışında ise tarım en yaygın arazi kullanım şeklidir.
Tehditler: ÖDA’nın en önemli özelliği arkeolojik sit alanı olmasıdır ve bu nedenle alan içinde tarım yapılmamaktadır. Ancak aşırı otlatma ve günübirlik ziyaretçilerin baskısı bölgedeki öncelikli türler için tehdit oluşturabilir. Harran Ovası’nın geneli ise bilinçsiz sulama sonucunda taban suyunun yükselmesi, artan tuzlanma ve aşırı tarım ilacı kullanımı gibi sorunlarla karşı karşıyadır.
Koru ma Çalışmaları: Antik kent sit alanı olarak korunmakla birlikte doğa koruma açısından herhangi bir faaliyet yoktur. Şanlıurfa’nın Harran ilçesindeki kümbet evler son yıllarda devlet ve sivil toplum kuruluşlarının ortak girişimleri sonucunda güneş enerjisiyle aydınlatılmaktadır.
Yerel İlgi Sahipleri: Şanlıurfa İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Şanlıurfa İl Tarım Müdürlüğü, Harran Kaymakamlığı.
Yıldıray Lise