MAR016-Kocaçay Deltası-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Acil
Alanın Değişimi : Gerileme (-1)
Yüzölçümü : 6979 ha Yükseklik : 0 m – 110 m
Boylam : 28,47ºD İl(ler) : Bursa
Enlem : 40,39ºK İlçe(ler) : Mudanya, Karacabey
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Bursa Karacabey’in yaklaşık 25 kilometre kuzeyinde yer alan Kocaçay Deltası, Marmara Denizi’nin güney kıyısındadır. Delta, Kocaçay’ın denize döküldüğü yerde oluşmuş lagünler, subasar ormanlar ve geniş kumullar içermesi nedeniyle doğal yaşam açısından büyük önem taşır. Alanda Dalyan ve Arapçiftliği adında iki sığ lagün bulunur. Deltanın güneyinde yaprak döken ormanlarla kaplı tepeler uzanmaktadır.
Habitatlar: ÖDA; subasar orman, lagün, galeri ormanı ve tuzcul bitkilere sahip bataklık ve kumul ekosistemlerinden oluşur. Alanda Türkiye’nin ender subasar ormanlarından biri bulunur. Lagünlerin kıyılarında yer yer sazlık alanlar bulunur.
Türler: ÖDA, birçok yırtıcı ve su kuşu için üreme, göç ve kışlama dönemlerinde büyük önem taşır. Özellikle kış mevsiminde kuşların önemli dinlenme ve beslenme alanlarından biridir. Alanda nesli bölgesel ölçekte tehlike altındaki küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus) konaklamaktadır. Bölgede üreyen önemli kuş türlerinin başında küçük orman kartalı (Aquila pomarina), pasbaş pakta (Aythya nyroca), kocagöz (Burchinus oedicnemus), akça cılıbıt (Charadrius alexandrinus), bataklık kırlangıcı (Glareola pratincola), kaşıkçı (Platalea leucorodia), çeltikçi (Plegadis falcinellus), bıyıklı sumru (Chlidonias hybrida), küçük sumru (Sterna albifrons), sumru (Sterna hirundo) ve gülen sumru (Sterna nilotica) gelir.
Alanda aynı zamanda bölgesel ölçekte önem taşıyan pürtüklü semender (Triturus karelinii) bulunur. ÖDA, Rhodeus sericeus amarus içsu balığı için önemli bir yaşam alanıdır.
Alan Kullanımı: Alanın kıyı kısmı bölge halkı tarafından günübirlik turizm amacıyla kullanılmaktadır. Göller ile tepeler arasında kalan bölgede tarım yapılmaktadır. Subasar orman ve sulak çayırlar ise mera olarak kullanılır. Bölgedeki lagünlerde yapılan balıkçılık önemli bir geçim kaynağıdır. Ağaç kesimi, kum çekimi ve yabani bitkilerin toplanması diğer kullanım şekilleridir.
Tehditler: Turizm faaliyetlerinin artması alanı olumsuz yönde etkilemekte ve bina sayısı gün geçtikçe artış göstermektedir. İnşaatların kum gereksinimlerini karşılamak için kullanılan kumullar hızla doğal yapısını kaybetmektedir. Kum çıkarımı ilkbahar mevsiminde de yapılmakta, kuşların üreme başarısını etkilemektedir.
Alanda var olan en büyük sorunlardan biri Bursa’nın atık sularını getiren Nilüfer Çayı’nın Kocaçay Deltası’na ulaşarak deltanın kirlilik yükünü arttırmasıdır. Yeniköy’ün çöplüğü de alan içinde bulunmaktadır. Aynı bölgede kanalizasyon atıklarının boşaltıldığı bir havuzcuk bulunur.
Kıyı boyunca inşası planlanan tersane yapımı girişimi durdurulmuş olsa da potansiyel tehditler arasında yerini korumaktadır. Eskiden alanda doğal olarak var olduğu sanılan sülünlerin yeniden alanda yaşamlarını sağlamak amacıyla yırtıcı hayvanlara yönelik zehirleme çalışmaları doğal yaşamı tehdit etmektedir.
Koruma Çalışmaları: Kocaçay Deltası, 2004 yılında Ulusal Sulak Alan Komisyonu tarafından Ramsar alanı adayı olarak ilan edilmiştir. Uludağ Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu ve Doğa Derneği alanı kuşlar açısından düzenli olarak izlenmekte ve kış ortası su kuşu sayımları yapmaktadır.
Arapçiftligi Gölü Uludağ Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nin balık araştırmaları çalışma alanıdır ve ticari balıkçılığa kapatılmıştır.
Yerel İlgi Sahipleri: Bursa Valiliği; Bursa İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü; Uludağ Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu (ULUKUŞ).
Asuman Aydın, Sevgi Mutlu, Tansu Tuncalı