DOG003-Nemrut Dağı-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 108331 ha Yükseklik : 520 m – 2252 m
Boylam : 38,93ºD İl(ler) : Adıyaman, Şanlıurfa, Malatya, Diyarbakır
Enlem : 37,98ºK İlçe(ler) : Pütürge, Çermik, Gerger, Sincik, Kahta, Siverek
Koruma Statüleri : Milli park, arkeolojik sit alanı
Alanın Tanımı: Adıyaman ilinin kuzeydoğusunu kaplayan Nemrut Dağı, kuzey ve batı yönünde Malatya Dağları, güney ve doğuda ise Atatürk Barajı ile sınırlıdır. Barajın kuzey ucu ÖDA’nın doğu kısmını oluşturur. Alan, farklı yüksekliklere özgü bitki topluluklarını içermesi nedeniyle habitat çeşitliliği bakımından zengindir. Biyolojik çeşitliliğinin yanı sıra arkeolojik ve kültürel değerler açısından da önem taşır. Nemrut Dağı’nın zirvesi, iki bin yıllık dev heykeller, kitabeler ve tümülüs nedeniyle UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alır.
Habitatlar: ÖDA; dağ bozkırları, kermes meşesi toplulukları, kuru tarım alanları, kayalık yamaçlar, Atatürk Baraj Gölü’nün kuzey kısmı ve dağın yüksek kesimlerindeki alpin çayırlardan oluşur. Nemrut Dağı’nın daha ılıman olan güney yamaçlarında az miktarda Toros ardı ardıç toplulukları ve kuzey yamacındaki Tepehan ilçesinde akasya ağaçlandırma sahaları bulunur.
Türler: Çok sayıda endemik ve nesli dünya ölçeğinde tehlikede bitki türünün bulunduğu ÖDA, kelebek ve kuş çeşitliliği açısından da bölgedeki en zengin yerdir. Allium nemrutdagense, Arenaria commagene, Colchicum paschei dünyada sadece bu alanda bulunan ve nesli tehlike altında bitki türleridir. Günümüzde sadece Kubbe Dağı’nda yaşayan Malatya kelebeği (Polyommatus dama) eskiden Nemrut Dağı’nda da yaşamışsa da türün bu alandan kaybolmuş olduğu tahmin edilmektedir.
Yırtıcı kuşlar için önemli bir üreme alanı olan ÖDA, nesli dünya ölçeğinde tehlike altındaki uludoğanın (Falco cherrug) ülkemizdeki son yaşam alanlarından biridir. Alanda ayrıca kızılca kuyrukkakan (Oenanthe xanthoprymna) ve boz çinte (Emberiza cineracea) gibi nadir türler bulunur.
Dağkeçisi (Capra aegagrus), kirpikli yarasa (Myotis emarginatus) ve Fırat kaplumbağası (Rafetus euphraticus) alanda yaşayan, nesli dünya ölçeğinde tehlike altındaki memeli ve sürüngen türleridir.
Alan Kullanımı: Alanın özellikle güney kısmında ağırlıklı olarak kuru tarım, yüksek kesimlerinde ise hayvancılık yapılır. Alandaki arkeolojik değerler nedeniyle yoğun olarak turizm faaliyetleri gerçekleştirilmektedir.
Tehditler: Alandaki en önemli tehditlerden biri, turizm yatırımları nedeniyle yapılmakta olan yeni yol ve tesis çalışmalarıdır. Bu çalışmaların özellikle tek nokta endemiği Nemrut soğanını (Allium nemrutdagense) tehdit etmesi muhtemeldir.
Yakacak amacıyla meşe kesimi, alanın yüksek kesimlerindeki aşırı otlama baskısı, aşırı yem bitkisi kesimi, tarım alanlarının genişlemesi ve yasadışı avcılık alan üzerindeki diğer tehditlerdir.
Koruma Çalışmaları: ÖDA’nın bir kısmı milli park ve arkeolojik sit alanı olarak korunmaktadır. Ancak ÖDA’daki biyolojik çeşitliliğin korunması için bilinen bir çalışma yoktur.
Yerel İlgi Sahipleri: Adıyaman Valiliği; TC Kahta Kaymakamlığı; Kahta Belediyesi; Çevre ve Orman İl Müdürlüğü; Beykuş Kuş Gözlem Topluluğu.
Selçuk Ertekin, Hıdır Kılınç, Metehan Özen