DOG056-Pirreşit Dağı-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Gerileme (-1)
Yüzölçümü : 30851 ha Yükseklik : 1700 m – 3109 m
Boylam : 43,86ºD İl(ler) : Van
Enlem : 38,95ºK İlçe(ler) : Çaldıran, Muradiye, Özalp
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Pirreşit Dağı, Van Gölü’nün 20 kilometre kuzeydoğusunda ve Muradiye’nin 10 kilometre güneydoğusunda bulunan bir volkanik dağ silsilesidir. Bu silsile, Ağrı – Tendürek – Süphan – Nemrut volkanik çatlağından püskürmelerle oluşmuş volkanik kayaların güneydoğu ucunda yer alır. ÖDA, oldukça yıpranmış açık gri andezit kayalardan meydana gelmiştir. Pirreşit Dağı’nın kuzey yamaçları üzerinde, yaklaşık 2500 metre yükseklikte büyük Süphan (Sultan) Gölü yer alır. Lav akıntılarının bent oluşturarak suyun akışını engellemesi sonucu meydana gelmiş Süphan Gölü, Zincirli Deresi ve Bendimahi Çayı aracılığıyla Van Gölü’ne bağlanır.
Habitatlar: Silsilenin büyük bir bölümü dağ bozkırlarıyla kaplıdır ve orman bitki örtüsünden yoksundur. Uzun süre kar altında kalan dağın alt alpin ve alpin kuşakları yüksek dağ çayırlarıyla kaplıdır. Pirreşit Dağı’nın kuzeyinde, Adaklı ve Yumaklı köyleri arasındaki üçgen biçiminde düzlükte uzanan Süphan Gölü geniş bir sulak alan sistemi oluşturur. Zincirli Deresi boyunca ıslak çayırlıklar yer alır.
Türler: Pirreşit Dağı, Türkiye’ye endemik yaklaşık 75 bitki türünü barındırır ve bunların 22’si ÖDA kriterlerini sağlamaktadır. Bunların dışında alana endemik olmayan ancak dar yayılışlı beş bitki taksonu alanın ÖDA statüsü kazanmasına neden olur. Centaurea demirizii alandaki en nadir bitki türüdür ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Kırmızı gagalı dağ kargası (Pyrrhocorax pyrrhocorax) ve kaya kartalı (Aquila chrysaetos) alandaki önemli kuş türleridir.
Alan Kullanımı: ÖDA’daki temel insan faaliyeti hayvancılıktır. Ağırlıklı olarak küçükbaş hayvan sürüleri yazın ilk aylarından itibaren alanda yoğun bir şekilde otlatılmaktadır. ÖDA’da kısıtlı miktarda tarım alanları yer alır.
Tehditler: Aşırı ve plansız otlatma sonucunda hayvanların otladığı bitki türleri azalmış; buna karşılık Euphorbia ve Verbascum türleri gibi hayvanlar tarafından tercih edilmeyen bitkiler artmıştır. Birçok endemik bozkır bitkisi yoğun ve erken otlatmadan dolayı tehdit altındadır.
Alanda orman bitki örtüsünün olmaması nedeniyle yarı çalı ve yastık formundaki türler yakacak amacıyla yoğun olarak toplanmaktadır. Dağın zirvesinde kurulan radar, Vicia alpestre başta olmak üzere endemik zirve bitkilerinin yaşam alanını daraltmıştır.
Koruma Çalışmaları: Alanda bilinen bir koruma çalışması bulunmamaktadır.
Yerel İlgi Sahipleri: Van Valiliği; Van İl Tarım Müdürlüğü; Muradiye Belediyesi Başkanlığı; Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Biyoloji Bölümü; Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu.
Özdemir Adızel, Lütfi Behçet, Atilla Durmuş, Murat Ünal