GDA001-Yeşilce-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 44458 ha Yükseklik : 560 m – 1496 m
Boylam : 37,11ºD İl(ler) : Gaziantep, Kahramanmaraş
Enlem : 37,18ºK İlçe(ler) : Pazarcık, Şehitkâmil, Nurdağı, Şahinbey
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: ÖDA, Gaziantep ilinin batı ve kuzeybatısında uzanan Sof (Batı) Dağları’nın kuzey kısmını ve il merkezinin yakınlarındaki tepeleri içine alır. Alanın batı kısmında kermes meşesi ve dağ bozkırı özelliğindeki tepeler uzanır ve bu tepeler birbirinden Afrin Çayı’nın kollarıyla ayrılır. Kısmen açılmış meşe toplulukları karakteristik olarak kireçtaşı düzlükleri ve tepelerinin aralarında uzanır. Alanın doğu kısmı ise fıstık bahçeleri ve yer yer ağaçlandırma alanları ile kaplıdır. ÖDA’nın kuzeydoğusundan Fırat Nehri’nin kolları olan Çanakçı ve Bozaltı dereleri doğar.
Alanın güneyinde yer alan Durnalık ve Işıklı köyleri kuş gözlemcilerinin yoğun olarak uğradığı bir bölgedir.
Habitatlar: Akdeniz ve İran-Turan bitki coğrafyasının buluşma noktasında yer alan ÖDA’da Akdeniz elemanlarının baskın olduğu benzersiz bir bitki topluluğu görülür. Kermes meşesi çalılık ve seyrek ormanları, engebeli kireç kayaları üzerinde uzanan dağ bozkırları, tarım alanları ve bahçeler ÖDA’daki temel yaşam ortamlarıdır. Özellikle alanın batı kısmı doğal bitki örtüsünü büyük ölçüde koruyabilmiştir.
Türler: ÖDA, bitki ve kelebek türleri açısından Güneydoğu’daki en zengin alanlardan biridir. Corydalis henrikii, Hesperis trullata ve Satureja aintabensis yalnız bu alanda yaşayan ve nesli dünya ölçeğinde tehlike altında olan bitki türleridir. Öte yandan, Türkiye’ye endemik kelebek türlerinden çok gözlü teresya (Polyommatus theresiae) için Yeşilce en önemli yaşam alanlarından biridir.
Yeşilce ÖDA’sı, çizgili sırtlanın (Hyaena hyaena) Türkiye’deki önemli yayılış alanlarındandır. Alandaki engebeli ve meşelik kireçtaşı kayalıkları bu tür için önemli bir barınak oluşturmaktadır.
Bölgesel ölçekte korunması gereken boz çinte (Emberiza cinerecea) ve kızılca kuyrukkakan (Oenanthe xanthoprymna) ÖDA kriterlerini sağlayan ve alanı çok sayıda gözlemcinin ziyaret etmesine neden olan kuş türleridir.
Alan Kullanımı: Alanda fıstık yetiştiriciliği, kuru tarım ve hayvancılık yapılır. Bölgede yoğun olarak kireç ocakları ve mıcır üretim tesisleri bulunur.
Tehditler: ÖDA’nın kuzey sınırındaki Pazarcık ilçesi Çöçelli – Yelliyurtdere mevkiine üç kilometre arayla birer çimento fabrikası yapımı planlanmaktadır. Çimento hammaddesi elde etmek amacıyla ÖDA içindeki tepelere taş ocakları kurulacaktır. Kireç ve mıcır ocakları, kermes meşesi ile kaplı alanların fıstık bahçelerine dönüştürülmesi ve yasadışı avcılık alandaki diğer tehditlerdir.
Koruma Çalışmaları: Pazarcık ilçesi yöre halkı, çimento fabrikalarının yapılmasını durdurmak amacıyla resmi girişimlerde bulunmaktadır. Çöçelli köyü sakinleri, bu konuda hem yerel hem de ulusal imza kampanyası başlatmıştır.
Yerel İlgi Sahipleri: Gaziantep İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Gaziantep Üniversitesi Çevre Topluluğu (GÜÇET), Çöçelli Köyü Muhtarlığı.
Dicle Tuba Kılıç, Burcu Meltem Arık