DOG051-Erek Dağı ve Turna Gölü-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Korumaya Bağımlı
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 52976 ha Yükseklik : 1700 m – 3204 m
Boylam : 43,47ºD İl(ler) : Van
Enlem : 38,43ºK İlçe(ler) : Van merkez, Edremit, Gevaş, Gürpınar
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Erek Dağı, Van il merkezinin doğusunda yer alan küçük bir dağ silsilesidir. Büyük Erek ve Küçük Erek isminde iki ana dağ bulunur. Hızla sivrilen dağ silsilesi, ağırlıklı olarak dağ bozkırları ve mevsimsel sulak çayırlardan oluşur. Alanda çok sayıda irili ufaklı göl bulunur. Büyük Erek Dağı’nın kuzeydoğusunda yer alan Turna Gölü, alandaki göllerin en büyüğüdür ve Urartular zamanında insan eliyle oluşturulmuştur.
Habitatlar: Alanda geniş yer kaplayan yüksek dağ bozkırları, bataklık mera ve zengin bitki türleri içeren dağ sulakalan bitki toplulukları yer alır. ÖDA eski dönemlerde kısmen ağaçlıklarla kaplıyken günümüzde bu özelliğini yitirmiştir. Alanda küçük ağaç toplulukları bulunur. Yoğun hayvancılık baskısı alanda otlatmaya direnebilen dikenli türlerin yaygınlaşmasına neden olmuştur. Sulak alan bitki örtüsüne 1750-2600 metre arasında bataklık çayırlar ve akarsu kenarlarında rastlanır. Turna Gölü çevresinde nemli mera toplulukları dikkati çekmektedir.
Türler: ÖDA, 55 bitki taksonu için önem taşır ve bunların büyük kısmı dar yayılışlı endemik türlerdir. Bölge Van’a yakın olması nedeniyle bitki türleri detaylı araştırılmıştır. Alandaki çok sayıda endemik bitki türünden Stachys willemsei ve Taraxacum davisii tüm dünyada sadece bu alanda yaşamaktadır.
Dağda yapılan araştırmalar sonucunda bölgede sekizi ÖDA kriterlerini sağlayan 109 kelebek türünün yaşadığı tespit edilmiştir. Bu türlerin üçü Türkiye’ye endemik ve dar yayılışlıdır. Endemik türlerden Rose’nin çokgözlüsü (Plebeius rosei) tüm dünyada sadece Erek Dağı’nda yaşamaktadır.
Alan Kullanımı: Erek Dağı’nda yaygın olarak hayvancılık yapılır. ÖDA’nın kuzey ve güney kesimlerinde kuru tarım alanları bulunur. Dağın kuzeybatı kesiminde son yıllarda alabalık çiftlikleri kurulmuştur. Alan özellikle ilkbahar aylarında yoğun olarak piknik amaçlı kullanılmaktadır. Erek Dağı’ndaki türbe yerli turistler için diğer bir cazibe merkezidir.
Tehditler: Bitki türleri için öncelikli bölgelerden biri olan Kurubaş Geçidi son yıllarda taşocağı işletmeciliği nedeniyle tehdit altındadır.
Orman bitki örtüsünden büyük ölçüde yoksun olan ÖDA’daki çalı toplulukları da uzun ve sert geçen kış koşulları nedeniyle hızla toplanmakta ve azalmaktadır. Bölgedeki aşırı otlatma baskısı odunsu bitkilerin gelişimini engelleyen diğer bir sorundur.
Yeni tarım alanlarının açılması ve erken ve yoğun ot biçme bitkiler, kelebekler ve diğer omurgasız canlılar için önemli bir sorundur. Alanda yasadışı avcılık da sürmektedir.
Koruma Çalışmaları: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Biyoloji Bölümü araştırma çalışmaları gerçekleştirmektedir.
Yerel İlgi Sahipleri: Van Valiliği; Van İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Süleyman Demirel Üniversitesi Biyoloji Bölümü; Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasotik Botanik Ana Bilim Dalı; Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü.
Özdemir Adizel, Atilla Durmuş, Lokman Kayci, Mehmet Koyuncu, Hasan Özçelik, Fevzi Özgökçe, Halil Özkol , Murat Ünal