AKD047-Bozyazı Kıyıları-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 2148 ha Yükseklik : 0 m – 330 m
Boylam : 33,08ºD İl(ler) : Mersin
Enlem : 36,09ºK İlçe(ler) : Bozyazı
Koruma Statüleri : Doğal sit alanı
Alanın Tanımı: ÖDA, Mersin’nin Bozyazı ilçesinin hemen doğusunda bulunan Kızılliman Burnu ve çevresindeki kıyı şeridini kapsar. Türkiye’nin en güney ucu olan Anamur Burnu’nun doğusunda yer alır. Batıda Bozyazı’nın tarım alanları, doğuda ise Karaharnup Deresi’nin denize döküldüğü yer ile sınırlanır. Sırtını kuzeyindeki Toros Dağları’nın yükseltilerine dayamış olan ÖDA, önemini doğal kıyı habitatlarından almaktadır.
Habitatlar: Kıyıya yakın kesimlerinde Akdeniz’e özgü maki toplulukları barındıran alanın kuzeyi kızılçam (Pinus brutia), ardıç (Juniperus excelsa) ve göknar (Abies cilicica) karışık ormanlarına sahiptir. Kıyılar genellikle sarp kayalıktır ve önemli sayıda deniz mağaraları barındırır. Bu mağaralar bölgede Akdeniz foklarının barınması ve üremesi için son derece önemlidir.
Türler: Bozyazı kıyıları nesli dünya ölçeğinde tehlike altında olan Akdeniz fokunun (Monachus monachus) görüldüğü önemli alanlardan biridir. Batı Mersin (Dağlık Taşeli) sahillerinde Türkiye’de bilinen en kalabalık ve üreyen yerleşik koloninin bir bölümü bu alanı yoğun olarak kullanmaktadır.
Alanda ÖDA kriterlerini sağlamamakla beraber yine kayalık kıyılarda tepeli karabatak (Phalacrocorax aristotelis desmarestii) yaşamaktadır.
Alan Kullanımı: Alanda tarım, balıkçılık, arıcılık, hayvancılık, turizm ve az miktarda orman işçiliği yapılır. Sebze ve muz yetiştiriciliği sera tarımcılığının ana öğeleridir. Küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık ise az miktarda yapılmaktadır. Alanda turizm etkinlikleri günümüzde hareketlenmeye başlamıştır. Bölge özellikle yerli turistlerin ziyaret ettiği bir alandır. Alanın özellikle kuzeyindeki orman alanlarında orman işçiliği de yaygındır.
Tehditler: ÖDA için en önemli tehdit yasadışı ve aşırı trol avcılığıdır. Eskisine göre azalmakla birlikte patlayıcılarla yapılan yasadışı balık avcılığı doğal hayata karşı diğer bir tehdit unsurudur.
Bozyazı turizm açısından gelişmek isteyen bir ilçedir. Bu nedenle yapılan ikinci konutların sayısı artmaktadır. Son yıllarda turizm yatırımcılarının bölgede büyük yatırım baskısı oluşturması özellikle fokların bulunduğu, doğallığını korumuş kıyı alanlarını olumsuz etkileyecektir.
Bunun yanı sıra hayvancılığın yaygın olduğu alanlarda belirli dönemlerde otlatma baskısı görülür.
Koruma Çalışmaları: Sualtı Araştırmaları Derneği Akdeniz Foku Araştırma Grubu (SAD-AFAG) ve ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü (DBE) uzun yıllardır deniz ve kıyı alanlarını izleme ve koruma çalışmaları yürütmektedir. Nesli tehlike altında olan Akdeniz fokuna odaklanan çalışmalar deniz ve kıyı ekosisteminin bir bütün olarak korunmasını hedeflemektedir. ODTÜ-DBE ve SAD-AFAG işbirliği ile 1999 yılında alandaki Kızılliman Burnu kıyılarında bir balıkçılığa kapalı alan (BKA) önerilmiş ve bu balıkçıların da mutabakatı ile Tarım Bakanlığı tarafından onaylanarak Su Ürünleri Sirküleri’nde yayınlanmıştır. Daha sonra SAD-AFAG ODTÜ-DBE ile işbirliği içinde, UNDP-GEF destekli bir araştırma ve koruma projesi gerçekleştirmiş ve Kızılliman’daki BKA içinde balık stokları araştırılarak özellikle balık boylarında koruma öncesi ve sonrası mukayesesi yapılmıştır. Bu çalışma ile yıpranmış deniz ekosistemlerinin bu tip küçük ölçekteki BKA’lar ile tekrar toparlanmasının mümkün olduğu ispatlanmıştır.
Alan orfoz (E. marginatus) ve lagos (E. caninus) balığının dağılım yaptığı önemli bir alandır. SAD-AFAG, 2002 yılında Su Ürünleri Sirküler toplantılarında Akdeniz’de azalmış olan bentik balıklardan orfoz ve lagos balıklarının her türlü zıpkınla avcılığının yasaklanarak korunmalarını teklif etmiştir. Bu teklif kabul edilerek o tarihten bu yana sirkülerde yer almıştır. Ayrıca SAD-AFAG Bozyazı temsilciliği alanda fok gözlemleri yapmakta ve FokData veri tabanına aktarmaktadır.
Yerel İlgi Sahipleri: Mersin Valiliği; Bozyazı Kaymakamlığı; Bozyazı Belediyesi; ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü; Su Altı Araştırmaları Derneği Akdeniz Foku Araştırma Grubu Bozyazı Temsilciliği; Bozyazı Su Ürünleri Kooperatifi.
Burcu Meltem Arık, Cem Orkun Kıraç