AKD043-Gevne Vadisi ve Gökbel Yaylası-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Korumaya Bağımlı
Alanın Değişimi : Gerileme (-1)
Yüzölçümü : 22377 ha Yükseklik : 900 m – 2150 m
Boylam : 32,44ºD İl(ler) : Antalya, Konya
Enlem : 36,66ºK İlçe(ler) : Alanya, Hadim
Koruma Statüleri : Yaban hayatı geliştirme sahası
Alanın Tanımı: Orta Toroslar’da bulunan Gevne Vadisi ve Gökbel Yaylası, Antalya ve Konya illeri arasında Geyik Dağları’nın güney ucunda yer alır. Geyik Dağları’ndan doğan Gevne Çayı yaklaşık 35 kilometre kuzey-güney doğrultusunda akar ve Sarıpınar Yaylası’nda doğuya doğru yön değiştirir. Gökbel Yaylası ise alanın batı kısmında 1500 metre yükseklikte, Akdağ ve Sulugöl Tepe tarafından çevrelenmiştir. Alan yaylalar ve derin vadilerden oluşur.
Habitatlar: ÖDA; ardıç toplulukları, maki ve öncü maki toplulukları, nehir kıyısı bitki toplulukları, kayalık bitki toplulukları, karaçam (Pinus nigra ssp. pallasiana), kızılçam (Pinus brutia) ve Toros göknarı (Abies cilicica ssp. isaurica) ormanları, yaprak döken ile karışık iğneyapraklı ormanlar, yüksek dağ çayırları, bozkır ve tarım alanlarından oluşur.
Türler: Alanda 52 bitki taksonu ÖDA kriterlerini sağlamaktadır. Bu bitkilerden üçünün dünyada yalnızca bu alanda bulunduğu bilinmektedir. Bu türler Minuartia asiyeae, Centaurea hadimensis ve Arnebia purpurea’dır.
ÖDA’da ülkemize endemik ve Akdeniz biyomuna özgü bir sürüngen türü olan Pamfilya kertenkelesi (Lacerta pamphylica) yaşamaktadır.
Alan Kullanımı: ÖDA’da hayvancılık, tarım, arıcılık, soğanlı bitki ve mantar toplayıcılığı ile az miktarda turizm faaliyetleri gerçekleştirilir. Her yıl Gökbel Yaylası’nda geleneksel güreş müsabakaları düzenlenir.
Tehditler: Alanya-Taşkent karayolu yapımı sırasında alandaki endemik bitki türleri büyük ölçüde zarar görmüştür. Alandaki bir başka tehdit ekonomik değere sahip kardelen ve siklamen gibi bitki türlerinin yüksek miktarlarda toplanmasıdır. Aşırı otlatma, kaçak ağaç kesimi ile yasadışı avcılık ve balıkçılık alan üzerindeki diğer tehditlerdir. Toros göknarının taze sürgünlerinin hayvan yemi olarak kullanılması bu ağaç türünde kabuk böceğinin yaygınlaşmasına neden olmaktadır.
Koruma Çalışmaları: Beyreli Köyü Kültür ve Yardımlaşma Derneği, alanın doğasının korunması ile ilgili çalışmalar gerçekleştirmektedir.
Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, ülkemize endemik 25 bitki türünün korunmasına yönelik Tehdit Altındaki Bitki Türlerinin Bulundukları Ekosistemlerin Korunması ve Yönetim Projesi çerçevesinde alanda çalışmalar gerçekleştirmiştir.
Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Gevne Vadisi’nde Bitki Gen Kaynaklarının Yerinde Korunmasına Yöre Halkının Katılımının Sağlanması konulu bir çalışma yapmıştır.
Yerel İlgi Sahipleri: Antalya Valiliği; Konya Valiliği; Antalya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Konya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Alanya Ticaret ve Sanayi Odası; Konya Ticaret Odası; Beyreli Köyü Kültür ve Yardımlaşma Derneği; Türkiye Tabiatını Koruma Derneği; Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği; Hadim Meslek Yüksek Okulu Arıcılık Bölümü.
Esra Kartal