MAR028-Pendik Vadisi-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : Acil
Alanın Değişimi : Gerileme (-1)
Yüzölçümü : 2852 ha Yükseklik : 10 m – 180 m
Boylam : 29,34ºD İl(ler) : İstanbul
Enlem : 40,88ºK İlçe(ler) : Pendik, Gebze, Tuzla
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: Pendik Vadisi; İstanbul şehir merkezinin güneydoğusunda, Tuzla ve Orhanlı Belediyesi ile organize deri sanayi bölgesi sınırları içinde uzanmaktadır. Alanın sınırları güneyde Tuzla Piyade Okulu eğitim sahası ve D100 yolu, batıda Pendik Kurtköy bağlantı yolu, doğuda ise organize deri sanayi ve kuzeyde TEM yolu ile sınırlandırılmıştır. ÖDA, Kocaeli Yarımadası’nın orta ve güneyinde yer alan birkaç yüksek tepe (Karatepe ve Çataldağ) üzerinde bozulmadan kalmış yarı doğal habitat parçalarından oluşur. Alanın doğusunda deri sanayi bölgesinin içinden geçen Umur Dere (Doğandere) üzerindeki arıtma tesisi ve göletler bulunmaktadır.
Habitatlar: ÖDA; fundalıklar, meşe toplulukları ve çayırlardan oluşan meraları kapsar. Alan yoğun şehirleşme baskısına rağmen, geniş fundalık alanlar içerir. Bodur fundalıklar henüz ağaçlandırılmamış yamaçlarda ve yerleşime açılmamış dere vadilerinde görülür. Daha nemli topraklar üzerinde rastlanan boylu fundalıklar, çalı ve baltalık meşelerle karışık bir yapıya sahiptir. ÖDA’nın bir kısmı imar planında ‘park – yeşil’ alan olarak kabul edilmektedir. Alanda şehirleşmenin ve fundalıkların olmadığı kesimlerde çayır ve meralar bulunur.
Türler: ÖDA, ülkemize endemik ve nesli tehlike altında olan Colchicum micranthum bitkisinin yaşadığı en önemli iki alandan biridir. Alanda, ÖDA kriterini sağlamamakla birlikte kerkenez (Falco tinnunculus) ve şahin (Buteo buteo) gibi yırtıcı kuşlar kışlamaktadır.
Alan Kullanımı: Alan tümüyle yerleşim, sanayi ve ulaşım tesisleriyle çevrilidir. Özellikle Sabiha Gökçen Havaalanı bu bölgeye yoğun konut talebini getirmiştir. Karatepe’nin güneyindeki alan Tuzla Belediyesi tarafından döküm sahası olarak kullanılmaktadır. Bölgedeki sanayi ağırlıklı yatırımlar yakındaki organize deri sanayi bölgesi nedeniyle hızla artmaktadır.
Tehditler: Alan üzerindeki en ciddi tehdit yapılaşma ve ulaşım alt yapısının genişlemesidir. Alan sınırları içinde iki ayrı belediye ve bir organize sanayi alanı bulunur. ÖDA’nın yakınlarında bir üniversite tesisi ile İleri Endüstri ve Teknoloji Parkı yapımı planlanmaktadır. Karatepe mevkii geçmişte hazine arazisiyken bugün organize deri sanayi bölgesi sınırları içinde kalmaktadır. Alanda buna benzer mülkiyet tartışmaları ÖDA’nın geri dönüşü olmaksızın kaybına sebep olmaktadır.
Havza içinde 2001 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan ağaçlandırma kampanyası fundalık alanlara zarar vermiştir. Alanın güneybatı kısmı Pendik Barajı’nın suları altında kalmıştır.
Koruma Çalışmaları: Alanda bilinen bir koruma çalışması yoktur.
Yerel İlgi Sahipleri: İstanbul Valiliği; İstanbul Büyükşehir Belediyesi; İstanbul İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Tuzla Belediyesi; Orhanlı Belediyesi; Tuzla Organize Deri Sanayi Bölge Müdürlüğü; Kartal Orman İşletme Şefliği; Doğal Hayatı Koruma Derneği; İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi; İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu.
Bahar Bilgen, Mehmet Çelen