DOG060-Van Doğusu Dağları-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 197904 ha Yükseklik : 2020 m – 3548 m
Boylam : 44,14ºD İl(ler) : Van
Enlem : 38,48ºK İlçe(ler) : Özalp, Saray, Gürpınar, Başkale
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: ÖDA, yüksek dağ çayırları, taşlı yamaçlar, sarp kayalıklar, dağ gölleri ve derin vadilerden oluşan geniş bir dağlık alan sistemidir. Van ili ve İran sınırı arasında yer alan dağ silsilesi, Saray ilçesi sınırlarını tümüyle içine almaktadır. Alandaki Hasantimur Gölü, Değirmi Gölü, Tuz Gölü ile Karasu Çayı ve Çığılı Suyu birçok tür için önemli yaşam alanlarıdır.
Habitatlar: Dağların üst kesimlerinde yüksek dağ çayırları, daha alçak alanlarda ise dağ bozkırları uzanır. ÖDA’daki irili ufaklı göllerin çevresinde mevsimsel ıslak çayırlar bulunur.
Türler: Nesli bölgesel ölçekte tehlike altında olup Türkiye’nin yanı sıra komşu ülkelerde de dağılım gösteren Carduus onopordioides ssp. onopordioides, Centaurea albonitens, Iris barnumae f. barnumae ve Scrophularia variegata adlı bitkiler alanın ÖDA kriterlerini sağlamasına neden olmaktadır. Bölgenin bitkileri konusunda daha detaylı çalışmalar yapılması gerekmektedir.
ÖDA sınırları içinde yer alan göller nesli küresel ölçekte tehlike altındaki dikkuyruk (Oxyura leucocephala) için önemli bir üreme alanıdır. Dağlık kesimler ise kaya kartalı (Aquila chrysaetos), sakallı akbaba (Gypaetus barbatus) ve küçük akbaba (Neophron percnopterus) gibi yırtıcı kuşlar ve urkeklikler (Tetraogallus caspius) için önemli bir üreme alanıdır.
ÖDA, yabankoyununun (Ovis orientalis gmelinii) ülkemizde yaşamını sürdürdüğü ve İran ile Türkiye arasında mevsimsel göç yaptığı en önemli alanlardan biridir. Alandaki gelengiler (Spermophilus xanthaphyrmnus) Anadolu’nun diğer bölgelerinden kopuk Van popülasyonuna aittir.
Süphan kertenkelesi (Eremias suphani) alandaki diğer bir öncelikli türdür.
Alan Kullanımı: Bölgenin ana geçim kaynaklarının başında küçükbaş hayvancılık gelir. Dağların yüksek kesimleri yaz aylarında mera olarak kullanılmaktadır.
Tehditler: Alan üzerindeki en önemli tehdit aşırı otlatma sonucunda meraların tahribidir. Özellikle odunsu köklü olan bitkiler yakacak amacıyla toplanmaktadır.
Koruma Çalışmaları: Alanda Van İl Çevre ve Orman Müdürlüğü yetkililerince av koruma çalışmaları yapılmaktadır. Bunun dışında bilinen bir koruma çalışması yoktur.
Yerel İlgi Sahipleri: Van Valiliği; Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü; Van İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi; Saray Kaymakamlığı.
Yıldıray Lise