ORT037-Erciyes Dağı-Önemli Doğa Alanları Kitabı
Koruma Önceliği : İzlenmesi Gerekli
Alanın Değişimi : Aynı (0)
Yüzölçümü : 103582 ha Yükseklik : 1040 m – 3917 m
Boylam : 35,43ºD İl(ler) : Kayseri
Enlem : 38,58ºK İlçe(ler) : Develi, Talas, İncesu, Hacılar, Yeşilhisar, Tomarza, Melikgazi, Kocasinan
Koruma Statüleri : Yok
Alanın Tanımı: ÖDA, İç Anadolu Bölgesi’nin Orta Kızılırmak bölümünde yer alan “Kapadokya Bölgesi”nin doğal ve tarihi yapı açısından ayrılmaz bir parçasıdır. Erciyes Dağı 3917 metre yüksekliği ile İç Anadolu Bölgesi’nin en yüksek, Türkiye’nin ise beşinci yüksek dağıdır. Yaklaşık 18 kilometre çapında ve yaklaşık 1100 kilometrekarelik bir alan üzerinde yükselen dağ, Kayseri’nin güneyinde yer alan volkanik bir kütledir. Dağın kuzeyinde Keykubat ve Sarımsaklı, güneyinde ise Develi ve Yeşilhisar ovaları bulunmaktadır. Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkları, yoğun şekilde yaşanan ıslanıp kuruma, donma ve çözülmeler yılın büyük bir bölümünde etkili olmaktadır. Özellikle yaz döneminde dere yataklarının hemen tamamı kurudur. Sadece Hisarcık Deresi yaz aylarında debisi oldukça azalmasına rağmen tüm yıl akışını devam ettirir.
Habitatlar: Erciyes Dağı’nın zirvesi yüksek dağ çayırları ve çıplak kayalık alanlarla kaplıdır. Bunun dışındaki alanlarda 1050’den 3 bin metre seviyesine kadar yer yer seyrek ağaç toplulukları barındıran dağ bozkırları yayılım göstermektedir.
Erciyes Dağı’nda görülen ağaç toplulukları veya ağaç formasyonu içinde en yaygın olanı meşe türleridir. Ayrıca dere boylarında kavaklar ve dağlık bölgede ardıçlar da yayılış gösterir. İnsan tahribatı nedeniyle dağlık alandaki ağaçlıklar daha çok lekeler halindedir.
Sahada yaygın türler içinde dikenli oldukları için hayvanlar tarafından pek tahrip edilemeyen ve geniş yayılış gösteren geven (Astragalus), çobanyastığı (Acantholimon), sütleğen (Euphorbia), peygamberçiçeği (Centaurea), kekik (Thymus), sığırkuyruğu (Verbascum), defne (Daphne oleoides) ve yapışkanotu (Asperula) bulunur.
Türler: Astragalus argaeus ve Centaurea amaena adlı bitki türlerinin dünyada yaşadığı bilinen tek yerdir. Bu türlerle birlikte toplam 39 bitki taksonu ÖDA kriterini sağlamaktadır.
Yüksek dağ kuşları açısından zengin olan alan aynı zamanda bozkır türlerine de ev sahipliği yapar. ÖDA’da küçük akbaba (Neophron percnopterus) ve kaya kartalı (Aquila chrysaetos) gibi yırtıcı türler üremektedir.
Alan aynı zamanda nesli bölgesel ölçekte tehlike altında olan kelebek türleri için de önem taşır.
Alan Kullanımı: Günümüzde coğrafi ve ekonomik kökenli nedenlerle alan içinde geçici yayla yerleşkeleri ve Turistik Kayak Merkezi dışında insan yapılarına rastlamak mümkün değildir.
Yaz aylarında kurumayan Hisarcık Deresi çevresinde tarım alanları bulunur. Yüksek rakımlı yerlerin çevresinde, özellikle dağın batı yamaçlarında sınırlı sayıda meyve ağaçlarına rastlamak mümkündür.
Alanı etkileyen en önemli ekonomik faaliyet hayvancılıktır. Hayvancılık Erciyes Dağı’nın yamaçları ve üst kesimlerindeki mera ve otlaklarda yapılmaktadır. Erciyes Dağı’nın özellikle batı yamaçlarında daha yoğun olmak üzere yapılan arıcılık ek bir uğraş olarak yöre insanına ekonomik bir katkı sağlamaktadır.
Tehditler: Erciyes Dağı, zamanla ağaç kesimi ve aşırı otlatma neticesinde önce orman alanlarını kaybetmiş, arkasından da şiddetlenen erozyonla üzerindeki verimli topraklar aşağılara sürüklenmiştir.
İnsan faaliyetleri sonucu doğal bitki varlığı gerek türce ve gerekse popülasyon olarak önemli ölçüde tahrip olmakta ve bazı alanlarda ancak lekeler halinde barınabilmektedirler. Meşe yakacak odun temini amacıyla en çok tahrip edilen türdür.
Erciyes Dağı’nın en önemli yaylası olan Tekir Yaylası’nın turizme açılmış olması, dikkatli planlanmadığı takdirde buradaki doğal yaşamın zarar görmesine neden olabilir.
Koruma Çalışmaları: Erciyes Üniversitesi, sahada detaylı olarak yapılan kuş gözlem çalışmaları sonunda bir kuş atlası oluşturmuştur. Ayrıca üniversite tarafından alan hakkında pek çok araştırma yürütülmektedir.
Yerel İlgi Sahipleri: Kayseri Valiliği; Kayseri İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Kayseri İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü; Erciyes Üniversitesi.
Uygar Özesmi, Esra Per